Geschorst voor het leven?

 
De zorg ligt onder een vergrootglas. Dankzij het internet kun je als zorgprofessional van de ene dag op de andere overal als een verwerpelijk, falend mens te boek komen te staan. Als eerste zoekresultaat, zonder context, for all to see. Slaan we niet een beetje door?

Al een jaar of tien heb ik dagelijks gesprekken met artsen en psychiaters. Net als alle andere mensen maken zij het nodige mee en soms dragen zij krassen op de ziel. Het kan dan gaan om zaken die op het eerste oog onschuldig lijken, zoals een gemiste promotiekans of slecht liggen bij de partners in de maatschap.

Maar het zijn vooral medische missers en beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag die het leven en de identiteit van de arts volledig op zijn kop kunnen zetten. De psychiater die inmiddels getrouwd is en kinderen heeft met zijn patiënte, maar een schorsing voor het leven heeft. De ziekenhuisarts door wiens blunders een baby kwam te overlijden, die prime time op de televisie werd afgebrand en vervolgens alleen nog maar in Scandinavië aan de bak kwam. 

Afgelopen zaterdag lieten een arts en een forensisch psycholoog in het ochtendblad Trouw anoniem hun emoties de vrije loop over de reputatieschade die zij hadden geleden na een berisping. De arts: “De eerste, de beste serieverkrachter heeft recht op anonimiteit, maar wij niet.”

Aanleiding voor het gesprek was de baanbrekende uitspraak de voorafgaande week van de rechtbank van Amsterdam. Geoordeeld werd dat Google twee zoekresultaten moet verwijderen over een berispte chirurg. Een uitspraak die Google overigens wil gaan aanvechten.

Tien jaar geleden werd de website Zwarte Lijst Artsen gestart. Oprichtster Sophie Hankes raakte zelf ernstig gehandicapt na een mislukte operatie. Na de dramatische gebeurtenissen rondom neuroloog Jansen Steur kon de website op de nodige bijval rekenen en minister Schippers bepleitte zelfs een Europese zwarte lijst. Inmiddels zijn ook politici, rechters en bestuurders "met een vlekje" aan de website toegevoegd.

Aan de andere kant is er kritiek op de stigmatisering van falende artsen. Naar aanleiding van het eigen kort geding van Hankes tegen neuroloog en hoogleraar Jan Kuks gaf artsenfederatie KNMG aan het "aan de schandpaal nagelen van artsen volstrekt verwerpelijk" te vinden. Vooral wordt het problematisch gevonden dat informatie die niet meer relevant is gewoon blijft staan. In dit verband heeft het Europese Hof van Justitie in mei 2014  het “recht om vergeten te worden” ingevoerd, oftewel het recht “verouderde of onjuiste privacygevoelige informatie te laten verwijderen door verwerkers van persoonsgegevens”.

Er is nog een andere, misschien meer wenselijke manier om met medische fouten om te gaan. Alleen mogelijk als de geesten er rijp voor zijn en gericht op contact tussen arts en gedupeerde om een gezamenlijk vorm van verzoening te vinden.

Een mooi voorbeeld hiervan vond ik de bijeenkomst op vrijdag 13 april 2018. Zowel Adrienne Cullen, ten dode opgeschreven als gevolg van een opeenstapeling van ernstige medische fouten in het UMC, als de verantwoordelijke gynaecoloog professor Huib van der Vaart gaven een lezing. Van der Vaart op die dag: “Ik ben de dokter die verantwoordelijk is voor de fout en dat doet pijn, elke dag.”

Binnen het geneeskundige vak kan een ongeluk dat onherstelbaar is in een klein hoekje zitten. Als we het vervolgens verkeerd aanpakken worden bij medische missers niet een, maar twee mensenlevens verwoest: dat van de patiënt èn dat van de arts.

Maarten de Haan
Op persoonlijke titel geschreven