Een rondgang langs mijn voormalige collega’s, bestuurders in de zorg, laat zien dat de zorgsector zijn meest hectische periode beleeft in, zeg, veertig jaar.
Zorgbestuurders, vaak verantwoordelijk voor de zorg van duizenden cliënten en honderden tot soms duizenden medewerkers, zijn op dit moment net vrachtwagenchauffeurs. Maar dan wel –om het even stevig neer te zetten- chauffeurs van een vrachtwagen die 120 km per uur moet rijden, met geblindeerde voor- en zijruiten en slechts de mogelijkheid om via de achteruitkijkspiegel de koers te bepalen.
Wat is de situatie? De overheid heeft vastgesteld dat het huidige niveau van zorg en de vergoedingensystematiek daaromheen te kostbaar zijn. Het systeem kan de komende golf van vergrijzende babyboomers niet dragen. Dus moet de sector op de schop. De veranderingen worden echter niet geleidelijk en gecontroleerd doorgevoerd. Het is een bruusk gebeuren, waarbij de praktische consequenties moeilijk te overzien zijn.
De langdurige zorg voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten -oftewel de AWBZ- wordt uitgekleed. Dat is een paar jaar geleden al begonnen met het overhevelen van de hulp in het huishouden naar de gemeenten. Met ingang van 2015 krijgen gemeenten 40% minder budget voor deze dienstverlening.
Nu al zie je dat zorgorganisaties, vooruitlopend op deze situatie, ontslagaanvragen indienen bij het UWV. Deze worden echter consequent geweigerd. Het UWV redeneert dat de aanbestedingstrajecten nog niet voltooid zijn en er dus nog geen duidelijkheid is over de budgetten van volgend jaar. De instellingen zitten met een fors probleem, want 40% omzetdaling is wèl de harde werkelijkheid. Bovendien gaat een collectief ontslag niet gelijk in, je moet de aanvraag een half jaar van te voren doen.
Ook de begeleiding in het kader van de AWBZ, bedoeld om de zelfredzaamheid van kwetsbare burgers te bevorderen, wordt overgeheveld naar de gemeenten. Niet in alle gevallen lijken de gemeenten haast te hebben om een en ander in goede banen te leiden. Ze zijn zich aan het “oriënteren” en nemen de rol aan van opdrachtgever, niet die van mede-eigenaar van het probleem.
Eén zorgbestuurder vertrouwde mij zelfs toe dat ze deze zomer, na afloop van een gesprek met een wethouder, letterlijk stond uit te huilen tegen de muur van het gemeentehuis. Zo verbaasd was ze over het gebrek aan kennis van en belangstelling voor waar zorginstellingen in de praktijk tegenaan lopen. “Maar Jules”, zo zei ze, “deze mensen beslissen uiteindelijk wèl over onze centen.“
De verpleging en verzorging gaan over naar de zorgverzekeringswet en vallen daarmee binnen het domein van de zorgverzekeraars. Dit brengt voor de instellingen heel wat extra werk met zich mee. Waar ze vroeger zaken deden met als regel één zorgkantoor, gaat het nu om vele afzonderlijke verzekeraars. Meer bureaucratie, en ook hier worden de instellingen om de oren geslagen met tariefskortingen.
De intramurale ouderenzorg gaat over naar de nieuwe wet op de langdurige zorg. Ook hiervoor zijn de offerteprocedures al wel gestart, hoewel de wet, nota bene, nog in de Tweede Kamer besproken moet worden. Over geblindeerde ramen gesproken!
Door al deze omstandigheden kan geen enkele zorginstelling op dit moment een fatsoenlijke begroting voor het volgende jaar neerleggen. En daar worden de banken, die fondsen moeten neerleggen voor de hoogst noodzakelijke bouwprojecten knap zenuwachtig van. Het wordt dus een heet najaar.
“Op dit moment”, hield een andere zorgdirecteur mij voor, “zijn het dagkoersen. Je moet je niet gek laten maken. De wal keert het schip en er gebeurt straks wel weer iets waardoor de scherpste kantjes eraf gehaald worden.” Deze vrachtwagenchauffeur houdt dus het hoofd koel, vertrouwt erop dat de weg relatief vrij van obstakels zal zijn. Maar echt weten doet hij het niet….
Mijn mening over dit alles: het is teveel het is te snel en het lijkt niet goed doordacht. De richting is goed, maar neem meer de tijd. Wat schiet de Nederlandse samenleving er mee op als allerlei zorginstellingen opeens drastisch moeten inkrimpen en er vele professionals op straat komen te staan en van de gemeenschap hun WW moeten trekken? Mensen die straks mogelijk weer hard nodig zijn.
Ik kan me nog herinneren dat alle verzorgingshuizen overgingen van de provincies naar de AWBZ en dat de ongelijkheid die er was in de bekostiging gelijk getrokken moest worden. Daar werden zogenaamde ingroei- en uitgroeitrajecten voor afgesproken van 5 jaar. Een vloeiende overgang waardoor een majeure verandering betrekkelijk geruisloos ging.
Zo kan het ook.
Jules de Vries
Op persoonlijke titel geschreven
Heet najaar in de zorgsector
Goed stuk. Zet alle ontwikkelingen van het moment weer even heel helder neer ...Nog 4 maanden te gaan.
Beste Jules,
wat mooi vanuit de beleving van de zorgprofessionals geschreven. En inderdaad zorgwekkend! Wat mij vaak opvalt is dat vanuit mijn vakgebied het meer over cijfers en structuren gaat dan over het verbinden van mensen en op die wijze resultaat te behalen. Niet pappen en nathouden maar met en door mensen resultaat en ontwikkeling vormgeven. Een mooi hoofdstuk in mijn boek 'Twaalf banen dertien meningen' is 'als de alarmbellen rinkelen...' een verhaal van een IC verpleegkundige....
spreek je graag weer!
mvg
Jan
Jules,
Goede analyse die duidelijk laat zien dat je weet waar je over praat. En ik ben blij dat ook jij in dit geval de noodklok luidt over op zich goede maatregelen die echter wel veel te snel gaan en daarmee onnodige schade dreigen te veroorzaken. Zie ook de uitzending gisteravond van Nieuwsuur over de wachtlijsten voor de verpleeghuizen. Het gaat immers wel over schrijnende gevolgen voor individuele burgers die onze hulp hard nodig hebben!
Ja de nieuwe vorm van hulpverlenen; zorg verlenen en steun geven, de zorgmaatschappij, hoort voorgoed thuis in de geschiednisboeken van Nederland. Dat is mijn overtiging geworden. De politiek heeft een koers ingeslagen die voor alle bestuurders en uitvoerders binnen de hulp- en zorgstellingen finaal vreemd is. De politiek verschuilt zich achter de fianciele noodzaak van ons land; de politieke leiders verschuilen zich achter uitspraken van goed geloof en overtuiging (omdat ze ook niet anders kunnen met het oog op hun partij-politieke programmavertegenwoordiging) en de gemeente ambtenaren zitten met een erfenis die aan alle kanten hun boorden overgroeit. Een werkklimaat dat een tornado veroorzaakt waarvanb het geluid is uitgezet en het beeld suggereert van een lekker warm briesje.
Ik vrees dat de hoeveelheid aanvaringen en ernstige tekorten die gaan onstaan in de zorg en hulp uitvoering de komende jaren zich zullen gaan ontvouwen. Daar zullen een hoop mensen door gedupeerd gaan worden ook al ontkent de landelijke en regionale politiek dit scenario totaal. Er zal grote verschillen gaan ontstaan in de regio's voor wat kan en wat mogelijk is. Er zullen onverteerbare verschillen gaan optreden. Wellicht moet op dit kruispunt eerst een fors ongeluk gaan ontstaan of meerdere. Pas dan zal de landelijke politiek zich om reden van verkiesbaarheid zich opnieuw achter de oren gaan krabben vrees ik.
Intussen zullen wij met zijn allen in deze draaikolk moeten zien te overleven. Er is wel een lichtpuntje dat ik ontdek en dat is dat we met zijn allen wel bezig zijn een enorme efficiency slag te maken. Dat is het goede wat er uit voort komt en dat was ook wel nodig. Er wordt teveel over de muur heen gegooid en de hulpverlening was voorheen ook te ondoorzichtig, te verkwistend en te ingewikkeld geworden. Gevolg was een rimboe aan allerlei uitwassen die misbruik op grote schaal in de hand werkte.
Die tijd is voorbij met deze knaller. Al het overige is een vergissing meen ik!
Er gebeuren ook goede dingen. Waarin zouden we elkaar in kunnen versterken. Verbinding, Communicatie , Menselijke Maat, Welbevinden , Veiligheid, Angstreductie , Ontschotting.....