Deze maand vond een belangrijke arbeidsontbinding plaats. Door de bijzondere omstandigheden had het veel weg van een ontslag op staande voet.
Na hevige rellen in het Capitool in Washington op 6 januari werd de hoogste politieke baas van de Verenigde Staten niet alleen door de kiezer, electoral èn popular, maar ook door veel van zijn collega’s naar huis gestuurd. Van de ene dag op de andere verstomde de luide stem die ons vier jaar lang iedere ochtend ruw wekte.
Verstoken van informatie en van directe communicatie met de buitenwereld via Twitter werd de ontslagene. Financieel beknot. In de nasleep van dit abrupte vertrek zal langzaam de discussie op gang komen die nu eenmaal hoort bij een ontslag op staande voet. Zodra voorgesteld wordt de voormalige president levenslang uit te sluiten van het hoogste ambt zal de stemming ongetwijfeld minder eensgezind zijn.
Een ontslag op staande voet zet aan tot denken, want het gaat om het spanningsveld tussen normen en regels. In Nederland zijn recente kleurrijke voorbeelden het vertrek van de directeur van het Haga Lyceum, een stadsdeelambtenaar die ruim 6 ton uit een betaalzuil verduisterde en een Action-medewerker die een plastic tasje van drie cent van zijn werkgever ‘stal’. Een ontslag dat overigens later door de rechter werd teruggedraaid.
Sommige ontslagen-op-staande-voet hebben amusementswaarde. Er was de Brit die in Australië als een held werd geëerd nadat hij op het strand een kindje van een haai had gered. Zijn baas zag het op televisie, niet beter wetend dan dat zijn medewerker thuis zat met een burn-out. Of neem de verzuimende werknemer die op een avond als pizzabezorger voor de deur van zijn naaste collega stond.
Erg actueel blijft het verhaal van de Nijmeegse trouwambtenaar, die maart vorig jaar kritiek uitte op het coronabeleid van haar eigen gemeente. Zij stuurde een mail aan de burgemeester, met de strekking dat het onverantwoord was om dertig man toe te laten op een bruiloft. Toen daar weinig reactie op kwam stapte ze naar een lokale krant.
Zoals bij zoveel arbeidsconflicten met een maatschappelijk thema stonden in de daarop volgende rechtszaak twee principes tegenover elkaar, en was het mogelijk voor beide kanten begrip op te brengen. De ambtenaar zag zichzelf als een wereldverbeteraar, een klokkenluider. De gemeente argumenteerde dat juist in tijden van crisis de overheid eenduidig moet communiceren en optreden. De gemeente kreeg gelijk.
Het is nu moeilijk voor te stellen, maar over een paar weken zal ook de voormalige Amerikaanse president in een speciale rechtszaak of impeachment, door zijn medestanders verdedigd worden met morele argumenten. Er zal gespeeld worden met woorden –“oproepen tot vechten? Daarmee wordt toch gewoon protesteren, ons eerste amendement bedoeld!”. Er zal om feiten heen gekletst worden: “maar mensen voelen toch dat ze bedrogen worden?”
Het laatste woord is niet gezegd, maar één ding is duidelijk: soms kan een ontslag op staande voet bijdragen aan de algehele gemoedsrust.
Redactie Matchpartner